Wstęp
Cyberbezpieczeństwo odgrywa kluczową rolę w rozwoju technologicznym i utrzymaniu stabilności operacyjnej w niemal każdym sektorze. W dzisiejszym szybko zmieniającym się środowisku cyfrowym stanowi podstawę ochrony danych, zabezpieczenia krytycznej infrastruktury oraz zapewnienia ciągłości kluczowych usług i procesów.
Standardy i wytyczne (np. NIST CSF 2.0) dostarczają konkretnych wskazówek i dobrych praktyk, które pomagają organizacjom:
- identyfikować luki w zabezpieczeniach,
- chronić kluczowe zasoby,
- wykrywać i reagować na zagrożenia,
- szybko przywracać sprawność po incydentach.
W poniższym artykule omawiamy najważniejsze elementy cyberbezpieczeństwa dla organizacji oraz prezentujemy przegląd kluczowych standardów i regulacji – NIST CSF 2.0, NIS2, DORA, ISO27001, ICT Minimum Standard, WiBA i BSI baseline protection – pokazując, jak skutecznie wzmocnić ochronę przed rosnącymi zagrożeniami cybernetycznymi.
Czym jest cyberbezpieczeństwo?
Cyberbezpieczeństwo: definicja i znaczenie
Cyberbezpieczeństwo obejmuje szeroki zakres technologii, procesów i praktyk, których celem jest ochrona sieci, danych, aplikacji i urządzeń przed atakami, uszkodzeniami lub nieautoryzowanym dostępem. W centrum cyberbezpieczeństwa leży zapewnienie poufności, integralności i dostępności informacji.
Skuteczna strategia cyberbezpieczeństwa opiera się na trzech wzajemnie uzupełniających się poziomach ochrony:
- Ludzie: Wszyscy użytkownicy powinni przestrzegać podstawowych zasad bezpieczeństwa, takich jak stosowanie silnych haseł, ostrożność przy otwieraniu załączników w e-mailach oraz regularne tworzenie kopii zapasowych danych.
- Procesy: Są to polityki i procedury organizacyjne, które określają, jak chronić wrażliwe informacje i jak reagować na incydenty związane z cyberbezpieczeństwem.
- Technologia: Dotyczy zabezpieczeń oprogramowania i sprzętu chroniących urządzenia końcowe, sieci oraz środowiska chmurowe.
Cyberbezpieczeństwo a bezpieczeństwo IT i bezpieczeństwo informacji
Cyberbezpieczeństwo jest kluczowym elementem w szerszych obszarach bezpieczeństwa IT i bezpieczeństwa informacji, z których każdy zajmuje się różnymi aspektami ochrony.
- Bezpieczeństwo informacji: Obejmuje ochronę zarówno informacji cyfrowych, jak i niecyfrowych. Dotyczy poufności, integralności i dostępności wszystkich form danych – elektronicznych, drukowanych czy innych – i zapewnia, że dostęp do danych mają wyłącznie osoby do tego uprawnione.
- Bezpieczeństwo IT: Będąc częścią bezpieczeństwa informacji, bezpieczeństwo IT skupia się na cyfrowej ochronie przechowywanych i przetwarzanych danych. Obejmuje zabezpieczenie danych przed nieautoryzowanym dostępem i zagrożeniami za pomocą technologii.
- Cyberbezpieczeństwo: Odnosi się do ochrony systemów, sieci i aplikacji przed atakami cyfrowymi. Rozszerza koncepcje bezpieczeństwa IT na całe środowisko cyfrowe, w tym systemy połączone z chmurą i szersze środowiska online.
Razem obszary te tworzą kompleksowy system ochrony wszystkich form danych, który umożliwia skuteczne zarządzanie ryzykiem związanym z informacją w erze cyfrowej.
Regulacje i standardy w obszarze cyberbezpieczeństwa
W zakresie cyberbezpieczeństwa opracowane zostały różne standardy i regulacje, które pomagają organizacjom w skuteczniejszym zabezpieczaniu systemów. Ułatwiają one zarządzanie ryzykiem, spełnianie wymogów prawnych oraz stosowanie sprawdzonych praktyk w różnych branżach. Poniżej znajduje się podsumowanie kluczowych standardów i wymagań regulacyjnych.
NIS2 | Aktualizacja unijnej dyrektywy NIS (Network and Information Systems) – NIS2 – rozszerza zakres obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i raportowania incydentów na większą liczbę sektorów oraz usług cyfrowych. Jej celem jest wzmocnienie odporności sieci i systemów informacyjnych w całej UE. |
DORA | Rozporządzenie DORA (Digital Operational Resilience Act) koncentruje się na sektorze finansowym w UE i nakłada na instytucje obowiązek zapewnienia odporności na wszelkiego rodzaju zakłócenia i zagrożenia związane z ICT. Podkreśla znaczenie solidnego zarządzania ryzykiem IT, raportowania incydentów oraz testowania odporności. |
NIST CSF 2.0 | NIST Cybersecurity Framework (CSF) to zestaw rekomendowanych praktyk, które mają wspierać poprawę cyberbezpieczeństwa w różnych sektorach. Dostarcza organizacjom uporządkowanego i mierzalnego podejścia do identyfikacji, oceny i zarządzania ryzykiem związanym z cyberbezpieczeństwem. |
ISO 27001 | Ten międzynarodowy standard określa wymagania dotyczące tworzenia, wdrażania, utrzymywania i ciągłego doskonalenia systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji (ISMS), uwzględniając ogólne ryzyka biznesowe organizacji. Jego celem jest zapewnienie doboru odpowiednich i dostosowanych do poziomu ryzyka środków bezpieczeństwa. |
ICT Minimum Standard | W Szwajcarii Minimalny Standard ICT jest kluczowym wymogiem określonym w nowym Rozporządzeniu w sprawie dostaw energii elektrycznej (StromVV), obowiązującym od 1 lipca 2024 roku. Nakłada on na producentów energii, operatorów sieci i dostawców usług obowiązek spełnienia rygorystycznych standardów bezpieczeństwa ICT w celu ochrony infrastruktury krytycznej. Regulacja ta ma zasadnicze znaczenie dla ograniczania przestojów oraz ochrony przed potencjalnymi zagrożeniami cybernetycznymi, obejmując uporządkowane działania w zakresie identyfikacji, ochrony, wykrywania, reagowania i odtwarzania. |
BSI IT baseline protection | Opracowany przez Niemieckie Federalne Biuro ds. Bezpieczeństwa Informacji (German Federal Office for Information Security – BSI), model ten zapewnia kompleksowe podejście do bezpieczeństwa informacji. Zawiera szczegółową metodykę tworzenia systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji (ISMS), dostosowaną do złożoności nowoczesnych systemów IT, wspierając tym samym skuteczniejsze praktyki zarządzania bezpieczeństwem. |
WiBA |
Regulacja WiBA dotycząca cyberbezpieczeństwa (Weg in die Basis-Absicherung, czyli „Ścieżka do podstawowej ochrony”) została opracowana przez Niemieckie Federalne Biuro ds. Bezpieczeństwa Informacji (BSI). Opisuje uproszczoną i praktyczną metodykę, która pozwala małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP) zbudować podstawowy poziom bezpieczeństwa IT w opłacalny sposób. W przeciwieństwie do bardziej złożonych standardów, WiBA koncentruje się na wdrożeniu najważniejszych środków bezpieczeństwa, aby osiągnąć podstawowy poziom ochrony. Została stworzona z myślą o organizacjach z ograniczonymi zasobami lub wiedzą specjalistyczną, dostarczając im instrukcji krok po kroku, jak skutecznie ograniczać ryzyko. Kluczowe elementy WiBA to identyfikacja zasobów, analiza ryzyka oraz wdrażanie priorytetowych, prostych zabezpieczeń. Regulacja ta jest szczególnie cenna dla organizacji, które chcą przyjąć ekonomiczne, a jednocześnie solidne podejście do bezpieczeństwa IT.
|
Powyższe regulacje i standardy są ważne, ponieważ zapewniają:
- Systematyczne podejście – pomagają organizacjom w uporządkowanym i skutecznym zarządzaniu ryzykiem cyberbezpieczeństwa.
- Zgodność z przepisami – wspierają w spełnianiu wymogów prawnych i regulacyjnych.
- Zaufanie – budują zaufanie w organizacji i w kontaktach z partnerami, pokazując zaangażowanie w bezpieczeństwo IT.
Dzięki konsekwentnemu dbaniu o cyberbezpieczeństwo organizacje nie tylko chronią się przed skutkami ataków, ale mogą też zyskać przewagę nad konkurencją.
Wymogi prawne a ramy cyberbezpieczeństwa – porównanie
Zrozumienie podobieństw i różnic między różnymi ramami cyberbezpieczeństwa pomaga organizacjom wybrać odpowiednie podejście do wzmocnienia ochrony IT.
Wybór właściwego standardu zależy od sektora, wielkości organizacji oraz specyfiki ryzyk, z którymi się mierzy. Oto kilka wskazówek:
Dla infrastruktury krytycznej:
NIST CSF jest szczególnie polecany ze względu na uwzględnienie potrzeb specyficznych dla danego sektora oraz elastyczność w wdrażaniu. W Szwajcarii operatorzy infrastruktury krytycznej muszą stosować Minimalny Standard ICT, który w sposób ustrukturyzowany określa wskazówki wzmacniające odporność i bezpieczeństwo cybernetyczne.
Dla zgodności z przepisami UE:
Dla organizacji działających w UE, zwłaszcza w sektorach krytycznych i finansowym, kluczowe są NIS2 i DORA ze względu na ich wymogi regulacyjne.
Dla MŚP lub organizacji o ograniczonych zasobach:
WiBA zapewnia przystępne i skuteczne podejście do podstawowego bezpieczeństwa IT.
Dla ogólnej zgodności na poziomie międzynarodowym:
ISO 27001 ma najszersze zastosowanie, stanowiąc podstawę do spełniania różnych regulacji dotyczących ochrony danych, takich jak RODO.
Dla szczegółowego planu wdrożeniowego:
Najczęściej wybieranym frameworkiem jest BSI Baseline Protection, ponieważ zapewnia precyzyjne i kompleksowe podejście do zarządzania bezpieczeństwem.
NIS2 | Unia Europejska | Obowiązkowe dla usług kluczowych, istotnych lub cyfrowych |
DORA | Unia Europejska | Obowiązkowe dla dostawców usług finansowych oraz kluczowych dostawców ICT |
NIST CSF 2.0 | USA, Infrastruktura krytyczna | Opcjonalne |
ISO 27001 | Standardy międzynarodowe | Opcjonalne |
ICT Minimum Standard |
Szwajcaria
|
Obowiązkowe dla operatorów infrastruktury krytycznej |
BSI IT Baseline Protection | Standardy międzynarodowe | Opcjonalne |
WiBA | Niemcy | Opcjonale, dostosowane do małych i średnich przedsiębiorstw |
Korzyści z wdrażania ram cyberbezpieczeństwa przy użyciu narzędzi GRC
Dla skutecznego zarządzania ryzykiem i zapewnienia zgodności kluczowa jest integracja ram cyberbezpieczeństwa z narzędziami do zarządzania ładem korporacyjnym, ryzykiem i zgodnością (GRC), takimi jak nasz system ADOGRC. Rozwiązania z zakresu GRC usprawniają i automatyzują wiele elementów tych ram, dzięki czemu inicjatywy w zakresie cyberbezpieczeństwa są bardziej efektywne i mniej podatne na błędy. Zapewniają one scentralizowaną platformę do nadzoru wszystkich działań, co przynosi szczególne korzyści w zakresie:
- Przejrzystości, spójności i dokładności: Automatyzacja zbierania i przetwarzania danych zmniejsza ryzyko błędów ludzkich i zapewnia spójność w dokumentacji i raportach.
- Procesów i powiadomień: Narzędzia GRC oferują automatyczne procesy do monitorowania portfela ryzyk, katalogów kontroli i inicjatyw, wysyłając powiadomienia o pojawiających się zadaniach.
- Zaangażowania interesariuszy: Uwzględnianie różnych perspektyw pomaga budować kulturę zgodności i świadomości ryzyka na wszystkich poziomach organizacji.
- Ciągłego doskonalenia: Analizy i raporty w systemach GRC pozwalają na regularną ocenę skuteczności wdrożonych działań i wprowadzanie niezbędnych usprawnień.
Sprawdź: Poznaj rozwiązania dostosowane do DORA i ISO 27001, aby przekonać się, jak wsparcie narzędziowe może uprościć działania w zakresie cyberbezpieczeństwa.
Podsumowanie
Cyberbezpieczeństwo odgrywa kluczową rolę w ochronie zasobów cyfrowych przed zagrożeniami, takimi jak wycieki danych czy kradzież tożsamości. Wybór odpowiednich ram – np. NIS2, DORA, NIST CSF 2.0, ISO 27001, ICT Minimum Standard, BSI IT-Grundschutz czy WiBA – dostosowanych do potrzeb organizacji i wymagań regulacyjnych, ma zasadnicze znaczenie. Integracja tych standardów z narzędziami GRC usprawnia zarządzanie ryzykiem i dostarcza informacji w czasie rzeczywistym, zwiększając skuteczność działań w obszarze cyberbezpieczeństwa. W obliczu ewoluujących zagrożeń organizacje muszą nieustannie dostosowywać swoje strategie, aby skutecznie chronić się przed potencjalnymi atakami.